Beperkingen in gegevensdeling

Oplossing

Geef publieke dienstverleners zoals het CAK ruimte om bij betalingsachterstanden samen te werken en informatie als één overheid beschikbaar te stellen aan gemeenten. Zo voorkomen we oplopende schulden en dragen we bij aan de bestaanszekerheid van mensen.

Onze oproep aan de politiek

Het aantal burgers met problematische schulden blijft toenemen. Bijna twee miljoen burgers hebben een betalingsachterstand bij een of meerdere overheidsorganisaties. Zowel de hoogte van de schulden als de duur nemen toe. Dit onderstreept het belang om hier actie op te ondernemen. Geef ons meer grondslag voor het delen van gegevens. Zo komen burgers met schulden veel eerder in beeld bij schuldhulpverlening.

Miranda verloor haar baan. Daardoor daalde haar inkomen flink. Rekeningen op tijd betalen gaat steeds moeilijker. Het lukt haar niet meer om de eindjes aan elkaar te knopen. Haar schulden bij de Belastingdienst, CJIB en het CAK lopen op. Omdat deze publieke dienstverleners geen informatie mogen delen over betalingsachterstanden, duurt het lang voordat Miranda in beeld komt bij de schuldhulpverlening van haar gemeente. Wat begon als een kleine schuld van een paar honderd euro is nu een schuld van duizenden euro’s geworden.

90% niet in beeld

Op alle fronten wordt de schulden problematiek groter. Het CBS brengt elke twee jaar in beeld hoeveel mensen overlappende betalingsachterstanden hebben. Wat blijkt: niet alleen het aantal huishoudens met problematische schulden stijgt, ook de hoogte van de schulden en de duur ervan nemen toe.

Ruim de helft van de huishoudens met probleemschulden heeft dit al drie jaar op rij. En huishoudens met langdurige probleemschulden horen vaker tot sociaal economisch kwetsbare groepen. Schulden hebben vaak een negatief effect op de gezondheid van mensen, waardoor zij een groter beroep doen op de zorg.

Wat zorgelijk is: 90% van de mensen met schulden zijn nu niet bekend bij de gemeentelijke schuldhulpverlening. En dus niet in beeld voor het bieden van noodzakelijke (schuld) hulpverlening en armoedebestrijding of inkomensverbetering.

Grondslag voor gegevensdeling

Rijksbreed ontbreekt het aan grondslagen om de schulden van burgers bij meerdere overheidsorganisaties te identificeren en beschikbaar te stellen aan gemeenten. Dit geldt ook voor het CAK. Wij mogen geen data delen met gemeenten over betalingsachterstanden bij de regelingen Wlz (Wet langdurige zorg) en de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning). Een gemiste kans. Ook mogen wij burgers die in meerdere regelingen van het CAK zitten geen integrale dienstverlening bieden. En gegevens uitwisselen met andere publieke dienstverleners bij belangrijke levensgebeurtenissen van mensen, om als één overheid de menselijke maat te hanteren, kan ook niet onder de huidige regelgeving.

Er is haast: het schuldenprobleem is urgent en groeit

Het belang van persoonlijk contact

Snel en persoonlijk contact met burgers bij belangrijke levensgebeurtenissen is belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan de nabestaanden van een overledene, omdat het van belang is zaken op een vlotte, empathische manier af te handelen. Helaas hebben wij in veel gevallen niet de (juiste) gegevens om contact op te kunnen nemen. Dit kan leiden tot een onnodige overdracht van schulden naar de deurwaarder, met als gevolg extra hoge kosten voor de burger. Wij willen graag gegevens ontvangen van de Belastingdienst, zodat wij sneller met nabestaanden in contact kunnen komen. Onze voorkeur heeft een centrale registratie (via het BRP). Die oplossing heeft echter een te lange doorlooptijd.